Eyy TÜİK sen nereden alışveriş yapıyorsun?

Zamlartemmuza bırakıldı, enflasyon haziranda düşük çıktı. İktisat idaresi ‘düşüş trendi başladı’ dese de vergi ve harçlar artırımlarının temmuz enflasyonunda artış yaratması bekleniyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Haziran 2023’te misyona geldiğinden bir ay sonra yükselişe başlayan enflasyon, mayısta tepeyi görmesinin akabinde birinci defa inişe geçti. Mayısta yüzde 75.45 ile doruğa çıkan yıllık enflasyon, baz tesirinin devreye girmesi ile yaklaşık 4 puan geriledi lakin Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı bilgiler piyasadaki fiyat artışlarının yanında düşük bulundu ve ‘TÜİK sen nereden alışveriş yapıyorsun’ sorusu gündeme geldi. TÜİK’in haziran ayı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) datalarına nazaran enflasyon yıllık yüzde 71.60, aylık ise yüzde 1.64 arttı. Haziranda bir evvelki aya nazaran artışın en yüksek olduğu ana küme yüzde 3.79 ile konut, yıllık bazda ise yüzde 107.11 ile eğitim oldu. Konut fiyatları bir yılda yüzde 94.72, lokanta ve oteller yüzde 90.67, sıhhat ise yüzde 78.51 zamlandı. Besindeki fiyat artışı ise bir yılda yüzde 68.08 oldu. Tatil döneminin açılması ve bayram tatilinin de tesiriyle, haziranın artırım şampiyonu yüzde 12.71 ile otobüs bileti olurken, bunu yüzde 12.69 ile şebeke suyu fiyatları, yüzde 8.47 ile meyve fiyatları izledi. Haziranda yurt içi üretici fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artış ise yıllık yüzde 50.09 oldu.

DÜŞÜŞ TRENDİ YOK

Enflasyon datalarını toplumsal medya hesabından pahalandıran Prof. Dr. Hakan Kara, “Memur ve emekliye daha az fiyat artışı yapmak için bütün kamu artırımları temmuza ertelendiğinden haziran enflasyonu hayli düşük çıktı. Bir aylık kıymete bakıp bunu trend olarak görmek pek sağlıklı değil” dedi.

Enflasyon hesabı şaştı

Farklı enflasyon hesaplamaları ortasındaki fark açılıyor. Evvelki yıllarda İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) bilgileri resmi enflasyon için öncü bilgi olarak kabul edilir ve TÜİK ile yakın bilgiler ortaya çıkardı. Son yıllarda ise iki hesap ortasındaki makas açıldı. TÜİK haziranda yıllık enflasyonu yüzde 71.6, ENAG yüzde 113.08, İTO ise yüzde 82.14 olarak açıkladı. TÜİK verisi ile ENAG ortasındaki fark yüzde 41.48, TÜİK ile İTO ortasındaki fark da yüzde 10.54 oldu. TÜİK, İTO ve ENAG aylık enflasyon oranlarını ise sırasıyla yüzde 1.64, yüzde 3.42 ve yüzde 4.27 olarak ölçtü.

ENAG’ın enflasyonu yüzde 113

Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) tüketici fiyat endeksini (E-TÜFE) haziranda aylık yüzde 4.27, yıllık ise yüzde 113.08 olarak hesapladı. ENAG’a nazaran E-TÜFE yılın birinci 6 ayında da yüzde 41.16 oldu. ENAG datalarında ana harcama kümelerinde en yüksek fiyat artışı yüzde 9.3 ile giysi ve ayakkabıda olurken, bu kümesi, yüzde 7.69 ile konut, yüzde 6.67 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 6.49 ile cümbüş ve kültür, yüzde 4.42 ile lokanta ve oteller izledi.

Avrupa’da birinci, dünyada üçüncüyüz

Haziranda kendisini gösteren baz tesiri enflasyonda bir ölçü düşüş getirse de Türkiye, Avrupa’da en yüksek enflasyon oranına sahip ülke pozisyonundan kurtulamıyor. Arjantin yüzde 276’lık enflasyon ile dorukta yer alırken, onu yüzde 140 ile Suriye, yüzde 71.6 ile Türkiye izledi. Türkiye’nin akabinde dördüncü sırada yüzde 59.2 ile Venezuela, beşinci sırada ise yüzde 57.5 ile Zimbabve yer aldı. Avrupa’da en yüksek enflasyona sahip ülke olarak tepedeki yerini bırakmayan Türkiye’yi takip eden en yüksek ikinci enflasyon ile ortadaki fark yüzde 63.3 oldu. Avrupa’da en yüksek ikinci enflasyon yüzde 8.3 ile savaştaki Rusya’da bulunurken, üçüncü sırada ise yüzde 5.8 ile İzlanda yer alıyor. G20 ülkeleri ortasında da Türkiye, Arjantin’in akabinde en yüksek enflasyona sahip ikinci ülke oldu.