‘Ye ve Tüy’e ceza yağdı

Her şey, İngiltere’nin Güney Galler bölgesindeki Port Talbot’ta yaşayan bir çiftin, restoranda binbir çeşit yemek yedikten sonra hesabı ödemeden kaçmalarıyla başladı. Bilhassa pandemi sonrası artan bu ve bunun üzere hadiseler dünyada tesirini artıran ekonomik krize, yoksulluğa daha fazla dayanamadı ve yükselişe geçti. Besin işletmelerinde yapılan hesaplamalar da kaçak müşterilerin giderek arttığını gösterir nitelikte. The Guardian’da yayınlanan Leah Harper’ın kaleme aldığı habere nazaran ‘ye ve tüy’ olarak tanımlanan cürmü işleyenler mahpusa atılmaya başlandı.

12 AY MAHPUS CEZASI

Ann McDonagh 12 ay mahpus cezasına çarptırılırken, eşi Bernard McDonagh’a sekiz ay mahpus cezası verildi. Ayrıyeten Swansea mahkemesinde davaya bakan yargıç, çiftin sahte bir kart kullanarak restoranları dolandırdığını, kasaya geldiklerinde kartın çalışmadığını göstererek nakit almak için ayrıldıklarını ve sonra geri dönmediklerini tespit etti. Pekala İngiltere’deki restoranlar için bu durumun maliyeti ne?

EN AZ 200 STERLİN

Doğu Sussex’te bir İtalyan restoranı olan La Bella Vista’nın sahibi Aldo Esposito, “Yaklaşık üç ayda üç sefer başımıza geldi” derken her seferinde faillerin farklı bir yaklaşım kullandığını söylüyor. Birinci olay, çok ağır bir gecede dört kişilik bir masada yaşandı. Yemek siparişi veren müşterilerden biri yemekten sonra yedikleri yiyeceklerden birine yüksek dozda alerjisinin olduğunu sav ederek çalışana hemen hastaneye gitmelere gerektiğini söyledi. Öte yandan restoran sahibini suçlamayı da ihmal etmeyen müşteriler ‘Bunun parasını ödemiyoruz zira hayatımızı tehlikeye attınız’ diyerek restrorandan ayrılırken masada 200 sterlinlik siparişten bir kırık bile kalmamıştı.

İkinci olay da birincisini aratmadı. ‘Ye ve tüy’ hadiseleri restorana gelen sekiz çocuk ve dört yetişkinden oluşan kümenin 400 sterlinden fazla yiyecek sipariş etmesiyle devam etti. Üçüncü olay ise, gerçek bir “ye ve tüy” olayıydı. Restoranın bahçesinde oturan üç bayan, 300 sterlinlik hesap biriktirdi ve ödeme yapmadan koşa koşa kaçtı.

EKONOMİK KRİZ Mİ ETKİLİYOR?

2018’de yapılan bir anket, 20 şahıstan birinin yemek parasını ödemeden kaçtığını ortaya çıkarırken Hampshire ve Wight Adası’nın Polis komiseri Donna Jones’a nazaran, ‘ye ve tüy’ olayları süratle artıyor. Ömür maliyeti birçok haneyi derinden etkilerken İngiltere ve Galler’deki hırsızlık olayları 20 yıllın doruğunda. Ulusal İstatistik Ofisi’ne nazaran 2023’te bildirilen olaylar 2022’ye nazaran yüzde 33 oranında arttı. Jones bu üzere hadiselerin ‘tipik hırsızlık’ olduğuna inanmadığını söylerken işletmeleri ‘görüntüleri ve hırsızlık olayını çevrimiçi paylaşmaya’ böylelikle bireyleri toplumsal medyada dolaşan imgeleriyle utandırmaya çağırdı.

Farklı bir uzman görüşü ise bir restoran sahibinin hatalı olduğu tez edilen bireye ilişkin bilgi ve manzaraları paylaşmasının tehlikeli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor. Uzman, işletme sahiplerini bu hırsızlıklar meydana geldiğinde polise başvurmaya ve rastgele bir delil sunmaya teşvik ediyor. 

PSİKOPAT DA OLABİLİRLER, NARSİST DE

Edge Hill Üniversitesi’nde Psikoloji profesörü Geoff Beattie ise olaya apayrı bir boyut katıyorç Birçok ‘ye ve tüy’ hadisesinde gözlemlediği kişilik özelliklerinden ‘karanlık üçlü’ye dikkat çekiyor. Klinik olmayan psikopati, narsisizm ve makyavelizme atıfta bulunarak ‘Hepsi birlikte çalışıyor’ diyor:

– Psikopatlar başka insanların hislerini önemsemez yahut onlarla empati kurmazlar; makyavelciler hedeflerine ulaşmak için ne gerekiyorsa yaparlar; narsisistler ise ilgi odağı olmayı ve her vakit onaylanmayı severler.

Bu tıp özelliklere sahip olmanın hesabı ödemeden ayrılmayı kolaylaştırmasının nedenini görmek kolaydır. “Karanlık üçlü”ye sahip şahıslar, çoğumuzun kaçarken hissettiği utanç, suçluluk, dert ve yakalanma korkusu üzere hisleri deneyimleme ya da hissetme eğiliminde değildir. Bunun yerine, aldattıkları bireyle yüz yüze temas halinde olarak daha da güçlenen ‘aldatmanın hazzı’ olarak bilinen bir haz alırlar.